Veelgestelde vragen

Kan iedereen zich bij Expertisecentrum Euthanasie aanmelden?

De eerste stap is uw eigen arts om euthanasie vragen. Pas als die niet aan uw wens kan voldoen, kunt u zich tot het expertisecentrum wenden. Expertisecentrum Euthanasie helpt alleen mensen die eerst bij hun behandelend arts een euthanasieverzoek hebben ingediend. Hebt u dat gedaan en kan of wil uw arts niet aan uw verzoek voldoen, dan kunt u via deze pagina een aanmeldformulier invullen of contact opnemen via 070 352 41 41 (maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 13.00 uur).

Moet er altijd een medische grondslag zijn voor euthanasie?

Voor euthanasie is een medische grondslag, lichamelijk of psychisch, noodzakelijk. Ook problemen die door ouderdom worden veroorzaakt en op zichzelf niet levensbedreigend zijn kunnen gezamenlijk een medische grondslag vormen. De zogenoemde ‘stapeling van ouderdomsaandoeningen’. We denken dan aan toenemende visusbeperkingen, gehoorklachten, motorische problemen en incontinentieklachten; medische aandoeningen die de kwaliteit van leven ernstig verminderen en waarvoor geen behandeling is. Vorig jaar ontving Expertisecentrum Euthanasie 380 verzoeken van patiënten met een opeenstapeling van ouderdomsaandoeningen.
Op basis van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl) konden hiervan 115 verzoeken worden ingewilligd.

Hoe groot is mijn kans op euthanasie?

Afgelopen jaren is gebleken, dat Expertisecentrum Euthanasie ongeveer een derde van alle verzoeken kan inwilligen. Een derde moeten we afwijzen, omdat onze artsen met dit verzoek niet aan alle eisen van de wet kunnen voldoen. En nog eens een derde komt niet tot euthanasie, omdat de patiënt al overlijdt voordat het verzoek is onderzocht, niet meewerkt aan het opvragen van gegevens of het verzoek intrekt. Terminale kankerpatiënten zien hun verzoek vaker gehonoreerd dan psychiatrische patiënten en mensen met dementie.

Is een wilsverklaring voldoende voor euthanasie?

Een schriftelijke wilsverklaring kan in de plaats komen van een mondeling euthanasieverzoek. Maar een wilsverklaring is geen vrijbrief voor euthanasie. De wet stelt dat de arts die u euthanasie geeft tot de overtuiging moet zijn gekomen dat u ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, dat behandeling geen zin meer heeft en dat er geen redelijke alternatieven meer zijn. De arts moet daarnaast zeker weten dat het úw verzoek is – en dus niet van familie bijvoorbeeld. Euthanasie krijgen als je niet meer wilsbekwaam bent, ook als er een wilsverklaring is, is heel moeilijk. Heeft u de diagnose alzheimer en een euthanasiewens? Expertisecentrum Euthanasie adviseert om de wilsverklaring tijdig en regelmatig met de huisarts te bespreken en gezamenlijk op zoek te gaan naar het beste moment om de euthanasie te verlenen, waarbij het verzoek niet te vroeg wordt ingewilligd en zeker niet te laat. Is iemand eenmaal wilsonbekwaam dan wordt het voor een arts haast onmogelijk om het euthanasieverzoek in te willigen.

Meer informatie over het opstellen van een wilsverklaring is te vinden op de website van de Patiëntenfederatie.

Kunnen mensen die in het buitenland wonen zich aanmelden?

Wij kunnen alleen aanmeldingen accepteren van mensen die een Nederlands verblijfadres hebben, ingeschreven staan bij een in Nederland gevestigde huisarts en een Nederlandse zorgverzekering hebben. Daarnaast dient iemand de Nederlandse of Engelse taal goed te kunnen verstaan en spreken. Aanmeldingen die niet aan bovenstaande voorwaarden voldoen, kunnen wij helaas niet accepteren.

Wat kost het mij of mijn nabestaanden als ik euthanasie krijg bij Expertisecentrum Euthanasie?

Expertisecentrum Euthanasie heeft met alle zorgverzekeraars in Nederland afspraken gemaakt over vergoeding van de kosten. De kosten worden dus gedekt door uw zorgverzekering.

Kan ik bij Expertisecentrum Euthanasie overlijden?

Het team van Expertisecentrum Euthanasie komt voor het onderzoek naar u toe. Als blijkt dat u euthanasie kunt krijgen, verlenen zij u dat in uw eigen woonomgeving. Uit ervaring weten we dat vrijwel iedereen daar ook de voorkeur aan geeft.

Hoe loopt de procedure?

Op onze pagina U zoekt hulp vindt u informatie over de procedure.

Wat zijn de wettelijke criteria waaraan een arts moet voldoen?

De wet stelt dat de arts die u euthanasie geeft tot de overtuiging moet zijn gekomen dat u ondraaglijk en uitzichtloos lijdt, dat behandeling geen zin meer heeft en dat er geen redelijke andere alternatieven meer zijn. De arts moet daarnaast zeker weten dat het úw verzoek is (en dus niet van familie bijvoorbeeld), dat het verzoek duurzaam is (dus niet in een opwelling gedaan) en dat u goed begrijpt wat de consequentie is van wat u vraagt. U moet wilsbekwaam zijn of een duidelijke wilsverklaring hebben. Ook in het geval van een wilsverklaring moet u voldoen aan alle wettelijke eisen.

Waar moet ik rekening mee houden?

Ook Expertisecentrum Euthanasie moet zich houden aan de wet. Dat betekent dat we uw medische gegevens nodig hebben en dat we nauwkeurig onderzoek doen om te bepalen of onze arts in uw situatie kan voldoen aan de eisen van de wet. Wanneer u zich bij ons aangemeld heeft, vragen wij u om zelf contact op te nemen met uw behandelaar om de medische gegevens te verstrekken. Welke medische gegevens wij nodig hebben en hoe deze aangeleverd kunnen worden staat in de brief die u ontvangt wanneer u zich aanmeldt. Soms kan aanvullend onderzoek van een medisch specialist, een psychiater of geriater nodig zijn. De arts van Expertisecentrum Euthanasie raadpleegt daarnaast ook nog een onafhankelijk arts, de zogenoemde SCEN-arts, die zich over uw verzoek zal buigen.

Wat moet ik doen om euthanasie te krijgen bij Expertisecentrum Euthanasie?

De eerste stap is uw eigen arts om euthanasie vragen. Pas als die niet aan uw wens kan voldoen, kunt u zich tot ons wenden. Expertisecentrum Euthanasie helpt alleen mensen die eerst bij hun behandelend arts een euthanasieverzoek hebben ingediend. Hebt u dat gedaan en kan of wil uw arts niet aan uw verzoek voldoen, dan kunt u ons aanmeldformulier invullen of contact met ons opnemen.

Wat is het verschil tussen euthanasie en hulp bij zelfdoding?

De Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding (Wtl) biedt twee mogelijkheden om een euthanasieverzoek in te vullen:
• Het toedienen van middelen via een injectie of per infuus (euthanasie);
• Het overhandigen van een glas met een drankje aan de hulpvrager die dit zelf inneemt (hulp bij zelfdoding).

Hulp bij zelfdoding wordt vaak gezien als de ultieme manier om de regie te behouden: de patiënt drinkt immers zelf het glas met dodelijke medicijnen leeg. In een aantal gevallen is de orale methode niet mogelijk, bijvoorbeeld omdat een patiënt niet kan slikken. Soms geeft het ambulante team de voorkeur aan euthanasie, vanwege het beter voorspelbare verloop van het overlijden.

Steeds minder patiënten kiezen voor de orale methode. Vijf jaar geleden bedroeg het percentage hulp bij zelfdoding zeventien procent; in 2019 nog maar vijf procent. Een aanzienlijk verschil.

Zijn er wachtlijsten bij Expertisecentrum Euthanasie?

Expertisecentrum Euthanasie wordt momenteel geconfronteerd met een ongekend hoog aantal aanmeldingen. Patiënten die zich aanmelden met lichamelijke aandoeningen moeten rekening houden met een wachttijd van enkele weken tot maanden, afhankelijk van de beschikbaarheid van artsen en verpleegkundigen in de regio waar de hulpvrager woont. Voor patiënten met een psychische aandoening kan de wachttijd oplopen tot ruim 2 jaar.

Moeten mijn kinderen het eens zijn met mijn verzoek?

Bij de beoordeling van een euthanasieverzoek is het van belang dat de arts (in geval van Expertisecentrum Euthanasie het team van arts en verpleegkundige) zorgvuldig te werk gaat. Het betrekken van naasten is onderdeel van deze zorgvuldigheid. Verplicht is dit echter niet, laat staan dat de kinderen het ermee eens moeten zijn.

U en uw arts moeten tot de overtuiging komen dat euthanasie de juiste oplossing voor uw situatie is. Tijdens de beoordeling van een euthanasieverzoek zal de arts doorgaans proberen uw kinderen erbij te betrekken. Als u geen toestemming geeft, mag de arts geen contact met de kinderen opnemen.

Is palliatieve sedatie een alternatief voor euthanasie?

Palliatieve sedatie is het verlagen van het bewustzijn om het lijden te verlichten en valt onder normaal medisch handelen. Sedatie mag als de arts verwacht dat de levensverwachting van de patiënt niet langer is dan veertien dagen. Er is geen speciaal toetsingskader, zoals bij euthanasie. Als het nodig is, kan het snel worden ingezet; zeven dagen per week, vierentwintig uur per dag. Voor euthanasie ligt dit anders. De arts moet ten minste één andere arts consulteren, verslagen voor de toetsingscommissie voorbereiden en de benodigde medicatie bestellen. Dit kost tijd. Vaak minstens enkele dagen. Soms is die tijd er niet en is de keuze voor palliatieve sedatie soms beter dan wachten op euthanasie.

Als een patiënt in aanmerking komt voor palliatieve sedatie maar tevens een euthanasiewens heeft, staat dit het tegemoet komen aan de euthanasiewens niet in de weg. In de Euthanasiewet staat dat euthanasie alleen mag als redelijke andere oplossingen ontbreken. Palliatieve sedatie is niet per definitie een redelijke andere oplossing, maar kan dat in sommige gevallen wél zijn: als het lijden zó groot is, dat niet op het regelen van euthanasie gewacht kan worden.

Kan ik het dossier van mijn moeder opvragen?

Alle informatie uit het medisch dossier van een patiënt valt onder het beroepsgeheim van de hulpverlener, ook na het overlijden van de patiënt. Expertisecentrum Euthanasie wordt met enige regelmaat benaderd door nabestaanden die het dossier van hun overleden familielid willen inzien. Voor inzage is echter toestemming van de patiënt vereist. Patiënten kunnen deze toestemming schriftelijk of mondeling doen; in beide gevallen maakt de machtiging deel uit van het medisch dossier. Zonder toestemming van de patiënt geeft het expertisecentrum geen inzage, ook niet na overlijden. De wet vereist dat medische dossiers minimaal twintig jaar worden bewaard.

Wat is het aanbod voor lotgenotencontact voor naasten?

Expertisecentrum Euthanasie voorziet zelf niet in lotgenotencontact.

Patiëntenorganisaties bieden vaak verschillende vormen van lotgenotencontact aan en ze hebben vaak een advieslijn die gebeld kan worden voor steun en advies.

Voor  ouders van een kind dat binnenkort euthanasie krijgt of al heeft gekregen op basis van een psychische aandoening is de stichting ‘In liefde laten gaan’ opgericht. Ouders kunnen elkaar steunen door onderling contact, zowel tijdens als na een euthanasietraject. Daarnaast biedt men een luisterend oor en kunt u terecht voor advies. Voor meer informatie en contact, zie de website www.inliefdelatengaan.nl